โคลงโบราณ โคลงโบราณ มีลักษณะคล้ายโคลงดั้นวิวิธมาลี แต่ไม่บังคับเอกโท มีบังคับแต่เพียงสัมผัสเท่านั้น
เป็นโคลงที่ไทยเรา แปลงมาจากกาพย์ ในภาษาบาลี อันมีชื่อว่า คัมภีร์กาพยสารวิลาสินี
ซึ่งว่าด้วยวิธีแต่งกาพย์ต่างๆ มีอยู่ ๑๕ กาพย์ด้วยกัน
แต่มีลักษณะเป็นโคลงอย่างแบบไทยอยู่ ๘ ชนิด เพราะเหตุที่ไม่มีบังคับเอกโท
จึงเรียกว่า โคลงโบราณ นอกนั้น มีลักษณะเป็นกาพย์แท้ ๑. โคลงวิชชุมาลี โฉมเฉิดเลิศลักษณ์เชื้อ เทพิน ฤาว่าอัปสรสวรรค์ แบ่งภาค เรียมมองมุ่นใจจินต์ จนเหม่อ ลืมอาตม์จนเจ้าจาก จรไกล
๒. โคลงมหาวิชชุมาลี ฤาว่าอัปสรสวรรค์ แบ่งภาค เรียมมองมุ่นใจจินต์ จนเหม่อ ลืมอาตม์จนเจ้าจาก จึ่งรู้สกนธ์ ๓. โคลงจิตรลดา
๏ โฉมแม่ผ่องพักตร์เพี้ยง เพ็ญจันทร์ ใจแม่ผ่องใสสุทธิ์ สร่างเศร้า สบโชคเทพบันดาล ดลจิต จึ่งมาพบเจ้าที่ หัวหิน
๔. โคลงมหาจิตรลดา แผน:เหมือนกับโคลงจิตรลดา เป็นแต่เพิ่มคำในบาทสุดท้าย เข้าอีก ๒
คำเท่านั้น ใจแม่ผ่องใสสุทธิ์ สร่างเศร้า สบโชคเทพบันดาล ดลจิต จึ่งมาพบเจ้าที่ หาดเจ้าสำราญ
๕. โคลงสินธุมาลี ก่อกำเนิดชันษา ใหญ่แล้ว บำรุงเลี้ยงเรามา เหนื่อยยาก พระคุณพระผ่องแผ้ว พูนสรวง
๖. โคลงมหาสินธุมาลี บังคมบิตุเรศแล้ มารดา ก่อกำเนิดชันษา ใหญ่แล้ว บำรุงเลี้ยงเรามา เหนื่อยยาก พระคุณพระผ่องแผ้ว พูนโลกทั้งสาม ๗. โคลงนันททายี สายลมเสียงเพลงทั้ง ดนตรี ก่อเกิดฤดีเตือน จิตคล้อย ธรรมชาติชีวิต ของคู่ ทราบชัดปัดสร้อยเศร้า เสื่อมคลาย ๗. โคลงมหานันททายี แผน: เหมือนนันททายี แต่เพิ่มคำเข้าในบาทสุดท้าย อีก ๒ คำ ก่อเกิดฤดีเตือน จิตคล้อย ธรรมชาติชีวิต ของคู่ ทราบชัดปัดสร้อยเศร้า เสื่อมคลาย |