โคลงสุภาพ ๑. โคลง ๒ สุภาพ ๏ มารดาสอนสั่งไว้ จงอย่าลืมเลือนให้ หมั่นน้อมคำนึง เนืองเทอญ
๒. โคลง ๓ สุภาพ ๏ คนใดใจการุณ มีบุญคุณเปี่ยมแปล้ นับว่าเป็นมิตรแท้ เที่ยงแท้เกลอขวัญ เทียวนา ๓. โคลง ๔ สุภาพ ๔. โคลง ๔ ตรีพิธพรรณ ตรีพิธพรรณชื่ออ้าง ครรโลง สัมผัสโยงดั่งแผน ผูกไว้ บัญญัติอื่นดุจโคลง สี่สุภาพ นั้นนา เอกเจ็ดโทสี่ให้ หัดซ้อมเสมอเสมอ ๕. โคลง ๕ (โคลงมณฑกคติ) โคลง ๕ (โคลงมณฑกคติ) เป็นคำประพันธ์ที่ปรากฏอยู่ในวรรณกรรมไทยเพียงเรื่องเดียวคือ ลิลิตโองการแช่งน้ำ พระโหราธิบดีได้กล่าวถึงลักษณะของชนิดโคลงนี้ไว้ในหนังสือจินดามณีว่า ประกอบด้วย วรรคหรือบาทละ ๕ คำ บังคับเอกโท เช่นเดียวกับโคลงทั่วไป แต่ไม่อาจกำหนดจำนวนได้ และบอกไม่ได้ ว่ามีการวางรูปแบบเป็นอย่างไร ตัวอย่าง: -จาก ลิลิตโองการแช่งน้ำ- ๖. โคลง ๔ จัตวาทัณฑี จัตวาทัณฑีชื่ออ้าง ครรโลง สัมผัสจัดโยงแผน ผูกไว้ บัญญัติจัดดั่งโคลง สี่สุภาพ นั้นนา เอกเจ็ดโทสี่ให้ หัดซ้อมเสมอเสมอ
๗. โคลงกระทู้ ๑. กระทู้เดี่ยว หรือกระทู้คำเดียว หมายความว่า กระทู้นั้น มีคำทั้งหมดอยู่ ๔ คำ แต่แยกเอาไปเขียนไว้ข้างหน้า บาทละคำ รัก อาตม์ญาติเพื่อนพ้อง เพียงใด ก็ดี ชาติ ยิ่งเหนือสิ่งไร รักแท้ ยิ่ง ราษฎร์ร่วมรักไม- ตรีมิตร สมานแฮ ชีพ สละเพื่อชาติแล้ ชาติเรื้องอารยัน บุป ชาติชูช่อช้อย อรชร ผา สุกสนุกสมร มุ่งจ้อง นา นาภมรจร จรดชิด เชยแฮ รี รื่นชื่นจิตต้อง รสลิ้มเริงใจ ๒.กระทู้สอง หมายความว่า กระทู้นั้น มีคำทั้งหมด ๘ คำ แยกเอาไปเขียนไว้ข้างหน้า บาทละ ๒ คำ ลูกรัก พ่อรักเจ้า จริงเจียว แม่เอย ลูกใคร่ เรียนพ่อเหลียว รับใช้ ดวงใจ พ่อดวงเดียว รักแม่ นะแม่ ของพ่อ มีมอบให้ หมดสิ้นศฤงคาร ๓.กระทู้สาม หมายความว่า กระทู้นั้น มีคำอยู่ ๑๒ คำ แต่แยกเอาไปเขียนไว้ข้างหน้า บาทละ ๓ คำ อย่าเมาศักดิ์ สร้างเขื่อน ข่มคน อย่ามักมาก มุ่งขน แต่ได้ อย่าถากถาง ถลากถลน แนมเหน็บ เขานา อย่าหมิ่นคน ค่อนได้ เคาะเค้นคุยโต ๔.กระทู้สี่ หมายความว่า กระทู้นั้นมีคำอยู่ ๑๖ คำ แต่แยกเอาไปเขียนไว้ข้างหน้า บาทละ ๔ คำ อย่าทำความชั่ว ให้ ปราชญ์ติ เตือนแฮ |
เขียนฝันกับ สิ ริ โ ส ภ ณ |
|